Üniversite Yaşamı Etik Kurulu (ÜYEK)
- Prof. Dr. Serra Müderrisoğlu (Başkan )
- Prof. Dr. Mustafa Aktar
- Prof. Dr. Nuri Ersoy
- Doç. Dr. Koray Çalışkan
- Dr. Öğr. Üyesi Karanfil Soyhun
"Üniversite yaşamı" akademik ve idari konulardan insan ilişkilerine uzanan geniş bir alanı kapsar. Üniversite yaşamını öğrencilerin, öğretim elemanlarının, akademik yöneticilerin ve idari personelin birbirleriyle etkileşim içinde bulundukları bir sistem olarak tanımlayabiliriz. Bu etkileşimin yasalar ve yönetmeliklerle belirlenen kuralların yanı sıra "etik" kavramı çerçevesinde değerlendirilmesi gereken yönleri vardır.
Kurulumuz bu bağlamda altı ana konu belirleyerek bu konular üzerine odaklanmış ve her biri ile ilgili normlar saptayarak bir ilkeler dizisi oluşturmuştur. Kurulumuza yapılacak başvurular gereken duyarlılıkla aşağıda sıralanan başlıklar altında ele alınır:
a) Profesyonel etik
b) Yönetişim etiği
c) Araştırma etiği
d) Öğretim etiği
e) Ayrımcılık ve tacize ilşkin etik ilkeler
f) Sosyal yaşam etiği
Her bir konu için ilkeler ve ayrıntılı bilgi ekteki listede verilmektedir.
ÜNİVERSİTE YAŞAMI ETİK KURULUNUN İLGİ ALANINA GİREN KONULAR
A. PROFESYONEL ETİK
1. Bir meslektaşlar topluluğu olan üniversitede, yasa ve yönetmeliklerin zorlayıcı hükümleri dışında, öğretim elemanları arasında kıdem ve unvan ayrımcılığı yapılmaz.
2. Gerek üniversiteye eleman alımında, gerekse yükseltme ve atamalarda hiçbir koşulda profesyonel standartların dışına çıkılmaz.
3. Üniversitenin olanakları ve prestiji kişisel çıkarlar için kullanılmaz.
4. Üniversite ile çıkar çatışması olmamasına özen gösterilir.
5. Profesyonel ortamı ve bölüm / birim içi barışı karşılıklı saygı ve nezaket içinde korumak tüm elemanların sorumluluğudur.
6. Bölüm / birim toplantılarına ve ortak etkinliklere katılım esastır.
7. Gerek saydamlık gerekse gizlilik gerektiren konularda bu koşulların sağlanmasına özen gösterilir.
8. Ders dağılımı eşitlik ve hakkaniyet ilkelerine bağlı kalınarak yapılır.
9.Görev ve sorumluluklar dayanışma içinde paylaşılır.
B. YÖNETİŞİM ETİĞİ
1. Üniversite, eşitlerin ortak çabasıyla oluşan ve yürütülen bir meslektaşlar topluluğudur.
2. Üniversitede "yönetim" değil, birlikte çaba gösterme anlayışı içinde "yönetişim" geçerlidir.
3. Akademik konularda öğretim elemanlarına öncelik tanımayan, yetersiz yönetişim sistemleri akademik özgürlüğü olanaksız kılar. Öğretim elemanlarının ceza korkusu olmaksızın kurumla ilgili yönetişim konularında görüş belirtebilmeleri akademik özgürlüğün korunabilmesi için esastır.
4. Akademik özgürlük, öğretim elemanlarının
- Araştırmada ve sınıftaki akademik konularda,
- Üyesi oldukları kurum ve o kurumun akademik politikaları hakkında,
- Sorgulanmadan kabul gören gelenekselleşmiş değerlere ters düştüğü durumlar da dahil olmak üzere, kamu yararına ilişkin konularda görüş belirtmesini kapsar.5. İyi yönetişim aşağıdaki hususları içerir:
- Öğretim elemanları, sağlıklı bir yönetişim sisteminin onlara verdiği yetkiyle, kurullara/karar süreçlerine katılma, ve özgürce görüş belirtme hak ve sorumluluğunu taşırlar.
- İdari görev üstlenen öğretim elemanları başkanlığını yürüttükleri kurulların kararlarını uygular ve o birimin görüşlerini ilgili üst kurullara yansıtırlar.
- Kurul ve komisyon toplantılarında "parlementer toplantı usulleri"nin uygulanmasına özen gösterilir . (bkz. Parlementer Yöntem)
C. ARAŞTIRMA ETİĞİ
1. Araştırma yaparken profesyonel standartlar titizlikle uygulanır.
2. Yayınlarda sadece o çalışmaya gerçekten katkıda bulunan meslektaşların adı yazılır.
3. Araştırmalarda kullanılan veriler ve elde edilen sonuçlar çarpıtılmaz.
4. Başkasına ait fikir, yöntem ve sözcükler kaynak göstermeden kullanılmaz; bu gibi durumların tümü bilimsel aşırma (plagiarism) kapsamına girer.
D. ÖĞRETİM ETİĞİ
1. Ders çizelgesi (syllabus) öğrencilere dönem başında verilir ve bu programa uymaya özen gösterilir. Ders çizelgesinde belirtilen değerlendirme ölçütleri sonradan, öğrenciye danışılmaksızın değiştirilmez.
2. Öğrencinin performansı ve notu ile ilgili bilgiler süresi içinde ve geçerli bir neden olmadığı sürece sadece kendisine bildirilir. Değerlendirme ölçütleri dönem başında belirlenir, ve buna uygun olarak verilen notların gerekçeleri açık bir şekilde öğrenciye açıklanır. Değerlendirmede hiçbir ayrım, kayırma yapılmaz. Öğretim elemanının yakınlarına ve akrabalarına ders vermesinin zorunlu olabileceği durumlarda, bölüm başkanına ve diğer ilgili kişilere haber verilip gerekli önlemler alınır.
3. Dersler tanımlarına ve bölüm/birim beklentilerine uygun şekilde verilir..
4. Ders kitapları özenle, öğrencilerin ekonomik durumları de göz önüne alınarak seçilir. Kütüphanedeki "Reserve"de kopyaları bulundurulur.
5. Dersler duyurulan saatlerde ve dersliklerde yapılır. Ders verme görevi araştırma görevlilerine bırakılmaz.
6. Öğretim elemanı verdiği dersin sınavında hazır bulunur.
7. Öğretim elemanı açıkladığı ofis saatlerine sadık kalır ve bu saatleri tümüyle öğrencilerine ayırır.
8. Öğretim elemanı danışmanlık görevini önemser. Bu görev sadece akademik konuları değil, öğrenciye ait diğer konuları da kapsar. Gerektiğinde öğrenci danışman tarafından BÜREM'e yönlendirilir.
9. Tavsiye (referans) mektupları abartısız ve özenle hazırlanır.
10. Öğrencilerin öğretim elemanı değerlendirme sürecine katılımları desteklenir.
E. AYRIMCILIK VE TACİZE İLİŞKİN ETİK İLKELER
1. Öğretim elemanları, öğrenciler ve personel ırk, dil, din ve cinsiyet ayrımı yapmazlar. Farklılıklara hoşgörü ile yaklaşılır.
2. Yönetici konumunda olanlar kurumda çalışan bireylere yönelik özlük haklarını kısıtlayıcı, kariyerlerine zarar verici mesleki tacizde bulunmazlar.
3. Cinsel taciz yasaların belirlediği dar çerçevede değil, etik boyutu içinde değerlendirilir. Cinsel taciz ve buna bağlı olarak güç ve nüfuz kullanımı durumunda taciz gören öğretim elemanı, öğrenci ve personelin başvuruları ciddiyet ve gizlilik ilkeleri çerçevesinde ele alınır. (bkz. Tacizden Koruma ve Korunma Kılavuzu)
F. SOSYAL YAŞAM ETİĞİ
1. Öğretim elemanları, akademik yöneticiler, öğrenciler ve çalışanlar arasındaki ilişkiler karşılıklı saygı ve nezaket kuralları çerçevesinde yürütülür.
2. Tüm taraflar görevlerinin gerektirdiği hak ve sorumlulukların bilinci içinde davranırlar.
3. Nüfuz ve güç kullanımı gibi baskı yöntemleri kullanılmaz.
4. Meslektaşlar, öğrenciler ve çalışanlar hiçbir çıkar doğrultusunda yönlendirilmez.
5. Kurumun tüm üyeleri uygunsuz olarak nitelendirilebilecek davranışlardan (sarhoş oluncaya kadar içki içmek gibi) kaçınır.